Teknolojik gelişim; deneyim/tecrübe kavramını neredeyse sıfıra indirgiyor. 50 yaşındaki bir mühendis ile 25 yaşındaki mühendis arasındaki tek fark; 50 yaşındaki mühendisin artık kullanmayacağı teknoloji & teknikler üzerinden geçirdiği 25 yıl. Yeni teknolojiler herkes için yeni ve artık hızlı öğrenebilme, adapte olabilme fark oluşturuyor.
Teknolojinin etkisini daha iyi anlayabilmek için önce eskiye bir bakalım. Eskiden (hala!!) ne amaçla neyi yapardık.
- İmalatta metot mühendisleri vardı. Süreç zaman etütleri yapar (kronometre ile ölçüm), iş talimatlarını hazırlar, üretim sahasında süreçlerin yanına asar ve saha da işlerin bu dokümanlar üzerinden yapılıp yapılmadığını kontrol ederlerdi. Üretimde, operatörün standart iş yapması için bu iş talimatlarını kullanırdık.
- Bakım operatörleri arızaları çözebilmek için teknik manueller ile ekipmanın yanına gider, sayfaları karıştırarak ne yapması gerektiğini bulmaya çalışırdı. Eğitimler için dış firmalara gönderidik.
- Planlama mühendisleri sürekli saha ile iletişime geçip, üretimin durumunu sorgular; planlarını revize ederlerdi.
- Yöneticiler, türlü excel raporları üzerinden sahanın performansını anlamaya çalışırlardı.
- ..
Şimdi ise aynı amaç için farklı yöntemler kullanıyoruz. Bunların başında da AR (Augmented Reality) Artırılmış Gerçeklik uygulamaları geliyor.
AR uygulamaları üzerinden, üretim ortamında ihtiyaç duyulabilecek her tür bilgiyi alabiliyor/gönderebiliyoruz. Operatör iş talimatı, bakımcının arıza giderme prosedürü ya da makineye bakıp, anlık durumu hakkında bilgi sahibi olmak gibi tüm gereksinimlerimizi AR üzerinde yapabiliyoruz. AR ile artık deneyim/tecrübe kavramları tarih oluyor. Artık, AR üzerinden deneyimsiz/tecrübesiz kadrolara üretim yaptırıyor, arıza çözdürüyoruz. Raporlara bakma gereği duymadan, sadece gözümüzün ucu ile makineye bakarak (gözlük üzerinden) makinenin seceresini görebiliyor, karar alabiliyoruz.
AR, 4.0’ teknolojilerinden sadece bir tanesi ve hızla yaygınlaşıyor. Artık, işletmelerde klasik metot ve bakım mühendisliğinin yaptığı birçok işin (dokuman hazırlama, eğitim verme, izleme) AR üzerinden olması beklenecek. AR destekli iş talimatları, kontrol planları, bakım prosedürleri ya da makine üretim raporları.
AR uygulamalarını geliştirmek için iki seçeneğiniz var.
- Bu konuda çalışan uzman bir firmadan destek alarak; AR uygulamalarını yaptırmak ve kullanmak.
- Bu konuda platform geliştirmiş firmalardan servis satın alarak, kendi kadrolarınız üzerinden ihtiyaç duyulan uygulamaları geliştirmeniz. Dışa bağımlılığı azaltmanız açısından elbette ikinci yöntem daha tercih edilebilir gözükmektedir. Çünkü, AR uygulamalarının sınırını hayal gücünüz belirler.
AR uygulamalarının etkinliğinde büyük veri analitiğinin oldukça önemi vardır. Bugün analitik ile sebep/sonuç analizleri yapabildiğimiz gibi sürecin girdisi olan tüm bileşenlerin ayrı ayrı etkilerini (pattern and correlation) bile görebilmekteyiz. Bu işi içinde aynen AR da olduğu gibi platformlardan faydalanmamız gerekiyor.
Ancak, AR ve BDA analitik uygulamalarından uygulamalarından etkin sonuçlar alınabilmesi için oldukça iyi yapılandırılmış bir CPS (Cyber Physical System) yani iş yazılımları (ERP- MES) ile üretim teknolojilerinin (Sensör-PLC-SCADA) entegrasyonuna ihtiyaç vardır. Bilginin üretildiği yerden doğru ve hızlı alınabilmesi ancak CPS ile mümkün olabilir.
Sözün özü, Akıllı Fabrikalar kurmak zorundayız. Bu, öyle birilerinin teknoloji satmak için uydurduğu bir kavram değil. Gelecek IoT üzerinden şekilleniyor. Özellikle otomotiv sektöründeki değişim bize dünyanın geleceği hakkında önemli ip uçları veriyor. Bugün Sony bile otomobil üretmeye çalışıyorsa bunun asıl sebebi artık otomotiv endüstrisinde anahtar sektörün yazılım ve batarya olmasıdır. İmalat sektöründe de durum aynen bu şekilde. Yazılım olmadan imalatı gerçekleştirebilmek artık pek olanaklı olmayacak gibi.
